Isolatie buitenzijde: vergunning nodig of niet?

Het is al isolatie wat de klok slaat. Energiebesparing, duurzaam renoveren, verhoogd comfort voor bewoners of gebruikers, een betere EPC-waarde. Iedereen wil het. Om aan de nieuwe normen te voldoen, wordt er inderdaad heel wat geïsoleerd in Vlaanderen, en dat is maar goed ook. De isolatie kan aan de binnenkant aangebracht worden, of in de spouw van een gebouw. Nochtans haal je de beste resultaten vaak met isoleren aan de buitenzijde. Denk er wel aan dat je hiervoor soms een vergunning nodig hebt of dat er een meldingsplicht bestaat. Dus, informeren bij de gemeente of stad is de boodschap. Beter voorkomen dan genezen.

Vanwege de bouwtechnische voordelen, willen we isolatie aan de buitenzijde van gebouwen even in de spotlight zetten. Hoe begin je eraan? Wel, de belangrijkste regel is eigenlijk dat er geen algemene regel is. “Veel mensen weten niet dat je in 9 van de 10 gevallen een vergunning van de gemeentelijke of stedelijke overheid nodig hebt. Waarom dat zo is? Omdat je met isolatie aan de buitenzijde wel altijd een volumevergroting krijgt, die al dan niet op het openbaar domein wordt ingenomen,” vertelt Evi V., Projectleider Gebouwschil Oost- en West-Vlaanderen. “En dat geldt ook voor isolatie van een achtergevel bijvoorbeeld. De volumevergroting is het doorslaggevende argument, evenals een mogelijk wijziging van het straatbeeld.”

Strengere regels voor erfgoed

Als het gaat over beschermde dorpsgezichten of erfgoed, is het nog een heel andere kwestie. Hier gaat het niet alleen over de volumevergroting, maar ook gewoon over het uitzicht en het gebruik van materialen. “In sommige steden en gemeentes, bijvoorbeeld, is voorzichtigheid geboden voor zelfs de kleinste aanpassing. Voor een dakrenovatie, waarbij al dan niet een dakraam wordt geïnstalleerd, heb je dan eerder wel een vergunning nodig. En je mag ook niet zomaar elk materiaal gebruiken voor de buitengevel. Dus heel belangrijk om dit goed na te vragen.”

In het geval van beschermde gebouwen is er een machtiging nodig van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Als je een erfgoedpand energiezuiniger wil maken, vraag je best advies over hoe de renovatie mag gebeuren zonder dat het historische of authentieke karakter verloren gaat. De energie-efficiëntie zal hier altijd in dienste staan van de erfgoedwaarde, wat soms een moeilijke evenwichtsoefening is. Ook hier geldt als belangrijkste regel: informeer je tijdig en grondig.

Wie vraagt een vergunning aan?

Een project waarbij aan de stabiliteit van een project wordt gesleuteld, door bijvoorbeeld raam- en deuropeningen te vergroten of van plaats te veranderen? In principe is de architect verantwoordelijk voor de nodige vergunningen, inclusief voor de isolatie. Hetzelfde principe in verband met de volumeverhoging is hier van toepassing. Anderzijds, als een bestaand gebouw een crepibekleding krijgt, kan de bouwheer onder bepaalde voorwaarden zelf de vergunning aanvragen zonder een architect te betrekken. 

Omdat isolatie bijdraagt tot energiebesparing, en dus minder uitstoot, zal een plaatselijk bestuur in principe de vergunning niet weigeren, tenzij het type afwerking in strijd is met de vigerende regelgeving of er hinder verwacht wordt voor de omgeving. Wat wel gebeurt is dat er bepaalde voorwaarden of methodes worden opgelegd. “Dat kan een maximum aantal centimeters zijn dat op het openbaar terrein – zoals een voetpad - mag worden ingenomen, waardoor bepaalde methodes worden uitgesloten”, legt Evi uit. “En isolatiewerken aan scheimuren zijn sowieso altijd vergunningsplichting.”

Het dak op

Op het dak zijn bepaalde aanpassingen ook vergunningsplichtig. Hier vallen we weer terug op het principe van de volumevergroting. Als er dus langs de binnenkant isolatie wordt aangebracht is er geen enkel probleem. “Soms kan een hellend dak niet langs binnen geïsoleerd worden en dan gaan we over tot de Sarking-methode, waardoor de nok verhoogt en het volume groter wordt. Ook de kroonlijsten en buitengoten kunnen daardoor meer uitsteken”, zegt Evi. “Allemaal zaken om rekening mee te houden.” Bij een dakvenster komt meestal geen vergunning kijken omdat er zich geen stabiliteitsproblemen voordoen. “Als je natuurlijk de hele kap van het dak eraf haalt of delen van de primaire structuur moet vernieuwen, dan spreken we over structurele werken en moeten we wel weer het nodige doen.”

Bij het team Energie-Efficiëntie ‘Ontwerp & Aanneming’ kan je terecht voor de volledige studie (inclusief vergunning) en uitvoering van de renovatie van gebouwschilmaatregelen of van een totaalrenovatie, waarbij gebouwschilmaatregelen gecombineerd worden met maatregelen op het vlak van technieken. Dat kan ook gaan over zonnepanelen of een luchtgroep op een plat dak. De regel is meestal dat je maximum 1 meter boven de dakopstandmag komen, maar als het gaat over een jeugdherberg in de duinen, kan dat weer anders zijn. “Misschien is daar een vergunning nodig of moeten de zonnepanelen of de luchtgroep aan het zicht onttrokken worden”, zegt Evi nog. “En laten we daarbij ook het geluidsniveau van sommige van deze installaties niet vergeten.”